« إِنَّا أَرْسَلْنا إِلَيْكُمْ رَسُولاً شاهِداً عَلَيْكُمْ كَما أَرْسَلْنا إِلى‏ فِرْعَوْنَ رَسُولاً. »سوره مزمّل:15=ما به سوی شما پيامبرى شاهدی بر شمافرستاديم ، بدان سان كه به سوی فرعون پيامبرى فرستاديم.

    لطفاً با دقت آیه فوق را ترکیب کنید سپس با ترکیب صحیح د ر ادامه مطلب مقایسه کنید وبه خودتان نمره بدهید.

      چگونه مى‏توانيم قرآن را بفهميم؟ آيا قرآن روش ويژه‏اى دارد كه آن را از ديگر كتابها متمايز مى‏سازد، به گونه‏اى كه نزديك شدن به قرآن بدون فراگيرى آن روش امكان‏پذير نيست؟
آيا قرآن كريم آن چنان زبان و مفاهيم پيچيده‏اى دارد كه روشن ساختن معانى و آشكار نمودن ژرفاى آن، به خبرگان و متخصصان نياز دارد؟ و يا كتابى است همگانى كه هر انسانى مى‏تواند برحسب توانايى‏ها و قابليت‏هاى فكرى و فرهنگى خود، با آن تماس برقرار كند و توده مردم نيازهاى خود را در آن ببينند و دانشوران آرمانهاى خويش را در آن مشاهده كنند؟
در اين راستا بايد پرسيد: داستان محكم و متشابه، ظاهر و باطن و ديگر اصطلاحات قرآنى كه با قرائت و تفسير اين كتاب، پيوند استوار دارد كدام است؟
ديدگاه قرآن هنگامى كه [در زمينه فهم قرآن] از اشخاص معينى سخن مى‏گويد، چيست؟
آيا اين سخن بدان معناست كه تنها همين اشخاص قرآن را مى‏فهمند، نه كسانى ديگر؟ يا به معناى ارائه الگوى برترى است كه يك مفهوم كلى را درباره چگونگى فهم قرآن به نمايش مى‏گذارد، مفهومى كه قرآن مى‏خواهد از طريق همين الگو بر آن پاى فشارد؟

"فهم" در لغت به معنای شناختن یا تعقل آمده است،[1]فهمت الشیء یعنی عرفته یا عقلته. برخی آن را شناختن با قلب معنا کرده­ اند.[2]و معادل فارسی آن را  دانستن می­گویند.[3] ماده فهم در قرآن کریم تنها یکبار به کار رفته است:

« فَسَيَعْلَمُونَ مَنْ هُوَ شَرٌّ مَكَاناً وَ اَضْعَفُ جُنْداً. »(سوره:75)=پس خواهند دانست كه چه كسى را جايگاه بدتر و سپاه ناتوان‏تر است.

     ای گرامی لطفاً ابتدا خودتان ترکیب کنید وسپس با ترکیب در ادامه مطلب بنگرید وترکیب خود را تصحیح کنید.بسیار ممنونم.

« قَدْ أَفْلَحَ مَن زَكَّاهَا. وَ قَدْ خَابَ مَن دَسَّاهَا .سوره شمس:9و10»=کسی که خودش را پاکیزه کرد،رستگار شده است و کسی که خودش را (باگناه) آلوده کرد،زیان وضرر کرده است.

« قَدْ أَفْلَحَ »=فعل،« مَن »=فاعل ومرفوع به اعراب محلِّی،« زَكَّاهَا »=جمله ی صله وهیچ محلِّی از اعراب ندارد. شامل:« زَكَّی »=فعل و فاعل ضمیرمستتر هو فاعل،« هَا »=مفعولٌ به ومنصوب محلاًّ،« وَ »=حرف عطف،« قَدْ خَابَ »=فعل،« مَن »=فاعل ومرفوع به اعراب محلِّی،« دسَّاهَا »=جمله ی صله وهیچ محلِّی از اعراب ندارد. شامل:« دسَّی »=فعل و فاعل ضمیرمستتر هو فاعل،« هَا »=مفعولٌ به ومنصوب به اعراب محلِّی است.

« وَ اذْکُرْ رَبَّكَ اِذَا نَسِيتَ. »=و پروردگارت را یاد کن هنگامیکه او را فراموش می کنی.

« اذْکُرْ »=فعل و فاعل ضمیرمستتر اَنتَ فاعل،« رَبَّ »=مفعولٌ به ومنصوب به اعراب اصلی وظاهری،« كَ »= مضافٌ الیه ومجرور محلاًّ،« اِذَا »=مفعولٌ فیه و ظرف زمان ومنصوب محلاًّ،« نَسِيتَ »=فعل وفاعل ضمیربارز«تَ» فاعل ومرفوع به اعراب محلِّی است.

« يَمْحَقُ اللَّهُ الرِّبا وَ يُرْبِِّي الصَّدَقاتِ‏. »(سوره بقره:276)=خداوند، ربا را ناچيز مى‏ گرداند و صدقات را افزونى مى‏ دهد.

« يَمْحَقُ »=فعل مضارع ومرفوع به اعراب اصلی وظاهری،« اللَّهُ »=فاعل ومرفوع به اعراب اصلی وظاهری است،« الرِّبا »=مفعولٌ به ومنصوب به اعراب تقدیری،« وَ »=حرف عطف،« يُرْبِِّي »=فعل وفاعل ضمیر مستتر هُو فاعل،« الصَّدَقاتِ »=مفعولٌ به ومنصوب به اعراب فرعی وظاهری است.

« وَ نُنَزِّلُ مِنَ الْقُرْآنِ مَا هُوَ شِفَاءٌ وَ رَحْمَةٌ لِلْمُؤْمِنِينَ.سوره إسْراء:82 »=واز قرآن آنچه را که شفاء وبهبودی ورحمتی برای مؤمنان است نازل می کنیم.

وَ :حرف عطف، نُنَزِّلُ :فعل وفاعل ضمير مستتر نَحْنُ فاعل، مِنَ الْقُرْآنِ :جارومجرور ومجرور به اعراب اصلي وظاهري، مَا :مفعولٌ به ومنصوب به اعراب محلِّي، هُوَ شِفَاءٌ :جمله ي صله شامل هُوَ :مبتدا ومرفوع محلاًّ،شِفَاءٌ : خبر (مفردجامد)ومرفوع به اعراب اصلي وظاهري، وَ : حرف عطف، رَحْمَةٌ :معطوف ومرفوع به تبعيت واعراب اصلي وظاهري، لِلْمُؤْمِنِينَ :جارو مجرور و مجرور به اعراب فرعي وظاهري است.

« یَااَیُّهَاالَّذِینَ آمَنُوا اُذکُرُوا اللهَ ذِکراً کَثِیراً.»= ای کسانیکه ایمان آوردید خداوند را بسیار یادکنید.

«یَا»= حرف ندا،«أیُّ»= منادای نکره مقصوده ومبنی بر ضمّ ومنصوب محلاًّ،«هَا»=حرف تنبیه،«ألَّذِینَ »= عطف بیان ومرفوع به تبعیت واعراب محلِّی،«آمَنُوا»= جمله صله وشامل فعل وفاعل ضمیربارز«و» فاعل ومرفوع محلاًّ،«اُذکُرُوا»= فعل وفاعل ضمیربارز«و» فاعل ومرفوع محلاًّ،«ذِکراً»=مفعول مطلق نوعی ومنصوب به اعراب اصلی وظاهری، «کَثِیراً»= صفت ومنصوب به تبعیت و اعراب اصلی وظاهری است.

هَلْ يَسْتَوِي الَّذِينَ يَعْلَمُونَ وَ الَّذِينَ لايَعْلَمُونَ.=آيا كساني كه مي دانندوكساني كه نمي دانند يكسان هستند.

(هَلْ)حرف استفهام،(يَسْتَوِي)فعل، (الَّذِينَ)فاعل ومرفوع به اعراب محلي، (يَعْلَمُونَ)جمله صله، شامل فعل وفاعل ضميربارزواوفاعل ومرفوع محلا، (و)حرف عطف ،(الَّذِينَ) معطوف ومرفوع به تبعيت و اعراب محلي، (لايَعْلَمُونَ)جمله صله،شامل فعل وفاعل ضميربارزواوفاعل ومرفوع محلا است.

(تِلْكَ آياتُ الْكِتابِ الْمُبِينِ).سوره یوسف

 (نظير اين تعبير را در ادبيات فارسى نيز داريم كه در حضور يك شخص بلند پايه مى‏گويند: آن جناب ... آن مقام محترم ...).
سپس هدف نزول اين آيات را چنين بيان مى‏كند:
" ما آن را قرآن عربى فرستاديم تا شما آن را به خوبى درك كنيد" (إِنَّا أَنْزَلْناهُ قُرْآناً عَرَبِيًّا لَعَلَّكُمْ تَعْقِلُونَ).
هدف تنها قرائت و تلاوت و تيمن و تبرك با خواندن آيات آن نيست، بلكه هدف نهايى درك است، دركى نيرومند و پر مايه كه تمام وجود انسان را به سوى عمل دعوت كند.

سپس مى‏فرمايد:" ما نيكوترين قصه‏ها را از طريق وحى و فرستادن اين قرآن براى تو بازگو مى‏كنيم هر چند پيش از آن، از آن غافل بودى" (نَحْنُ نَقُصُّ عَلَيْكَ أَحْسَنَ الْقَصَصِ بِما أَوْحَيْنا إِلَيْكَ هذَا الْقُرْآنَ وَ إِنْ كُنْتَ مِنْ قَبْلِهِ لَمِنَ الْغافِلِينَ).  بعضى از مفسران معتقدند كه" أَحْسَنَ الْقَصَصِ" اشاره به مجموعه قرآن است، و جمله بِما أَوْحَيْنا إِلَيْكَ هذَا الْقُرْآنَ را قرينه بر آن مى‏دانند، و" قصه" در اينجا تنها به معنى داستان نيست، بلكه از نظر ريشه لغت به معنى جستجو از آثار چيزى است، و هر چيز كه پشت سر هم قرار گيرد، عرب به آن قصه مى‏گويد و از آنجا كه به هنگام شرح و بيان يك موضوع، كلمات و جمله‏ها پى در پى بيان مى‏شوند، اين كار را" قصه" ناميده‏اند.

در روايات متعددى نيز مشاهده مى‏كنيم كه اين تعبير در باره مجموعه قرآن به كار رفته است هر چند اين روايات به عنوان تفسير آيه مورد بحث وارد نشده است (دقت كنيد).
مثلا در حديثى كه على بن ابراهيم از پيامبر ص نقل كرده مى‏خوانيم:
و احسن القصص هذا القرآن‏
:" بهترين قصه‏ها اين قرآن است" .
در كتاب" روضه كافى" در خطبه‏اى از امير مؤمنان على ع چنين نقل شده كه‏
ان احسن القصص و ابلغ الموعظة و انفع التذكر كتاب اللَّه عز ذكره‏
:" بهترين داستانها و رساترين موعظه‏ها و سودمندترين تذكرها كتاب خداوند متعال است" (تفسير نمونه، ج‏9، ص:301